ქუნთრუშა წარმოადგენს ინფექციურ დაავადებას, გამოწვეულს სტრეპტოკოკის ერითროგენული ტოქსინით. სტრეპტოკოკის სისხლში მოცირკულირე ტოქსინი იწვევს გამონაყარს და სისტემურ სიმპტომებს. 

 

- ქუნთრუშა ხშირად უკავშირდება სტრეპტოკოკულ ფარინგიტს, შედარებით იშვიათად პიოდერმიას ან ტრავმის შედეგად მიღებულ ჭრილობას

- ინკუბაციური პერიოდი მოიცავს 1-7 დღემდე

- გადაცემის გზა არის ჰაერ-წვეთოვანი

- დასაწყისი არის მწვავე და ახასიათებს ცხელება, ყელის ტკივილი, გულისრევა, თავის ტკივილი და შემცივნება

- დამახასიათებელი მეკულოპაპულური გამონაყარი ჩნდება ფარინგიტის ნიშნების გამოვლენიდან 1-2 დღის შემდეგ. ის ძირითადად იწყება იღლიის და კისრის მიდამოში და ვრცელდება მთელს სხეულზე

- მტევნები და ტერფები, ძირითადად არ ზიანდება გამონაყარის განვითარების პერიოდში, თუმცა გენერალიზებული გამონაყრის გავრცელებიდან 7-10 დღის შემდეგ შესაძლოა აღინიშნოს მტევნების და ტერფების აქერცვლა, ეს გრძელდება 6 კვირა

- სახე არის შეწითლებული თუმცა აღინიშნება პერორალური სიპერმკრთალე

- ენას აქვს დამახასიათებელი, ჟოლოს შესახედაობა

გამომწვევი:

ძირითადი: დაავადებას იწვევს ეგზოტოქსინის გამომყოფი A ჯგუფის ბეტა ჰემოლიზური სტრეპტოკოკი

 

იშვიათად:

- C და G ჯგუფის სტრეპტოკოკი

- სტაფილოკოკური ქუნთრუშა ხელშემწყობი

ფაქტორები:

• ასაკი 3-15 წლამდე, ხშირია სკოლის ასაკში, 1-3 კლასის მანძილზე • დაავადებულთან კონტაქტი

• დაბალი სოციალურ-ეკონომიური მდგომარეობა, ბავშვთა მოვლის დაბალი დონე სიხშირე:

• 10% სტრეპტოკოკური ფარინგიტისა რთულდება ქუნთრუშათი

• 90% ამ დაავდებისა გვხვდება 3-8 წლამდე ასაკში

• 2 წლამდე ძალიან იშვიათია

• ასევე იშვიათია 15 წლის ზემოთ

• 10 წლისათვის ბავშვთა 80%-ს აქვს ტოქსინ სპეციფიური ანტისხეულები კლინიკური ნიშნები:

• ყელის ტკივილი

• თავის ტკივილი

• მიალგია და შემცივნება

• გულისრევა, ღებინება, მუცლის ტკივილი შეიძლება წინ უსწრებდეს გამონაყარს

• ფებრილიტეტი, 40 გრადუსამდე ტემპ-რა

• ფარინგიტი წარმოდგენილია ლორწოვანის ჰიპერემიით და ტონზილების ჰპერპლაზიით

• მაგარ და რბილ სასაზე, ასევე ნაქზე სეიძლება იყოს პეტექიები

• ფარინგიტის ნიშნების გამოვლენიდან 1-2 დღის შემდეგ ჩნდება მაკულოპაპულური გამონაყარი ერითემატოზულ კანზე ჯერ იღლიების, კისრის მიდამოში და 24 საათის შემდეგ მთელს სხეულზე

• გამონაყარი თითით დაჭერისას უფერულდება

• აქერცვლა ვითარდება გამონაყრიდან 7-10 დღის შემდეგ და შესაძლოა გაგრძელდეს 6 კვირის მანძილზე

• ჰიპერპიგმენტაციური ლაქები, რომლებიც ხელის დაჭერისას არ უფერულდება გვხვდება იღლიების, მუხლქვეშა ფოსოს, იდაყვის ქვეშა ფოსოს და საზარდულის მიდამოში

• შუბლი და ლოყები ჰიპერემიულია

• აღინიშნება პერორალური სიფერმკრთალე

• ენას აქვს ჟოლოს შესახედაობა • 1-2 დღის მანძილზე ენას ფარავს მოთეთრო ნადები

• შესაძლოა ქუნთრუშას მიმდინარეობისას იყოს თმის გაძლიერებული ცვენაც

დიფერენციალური დიაგნოზი:

საჭიროა გატარდეს სხვა გამონაყრით მიმდინარე დაავადებებთან: წითელა, ინფექციური მონონუკლეოზი, სტაფილოკოკური დაავდება, წითურა, ტოქსიური შოკის სინდრომი, კავასაკის დაავდება.

 

სადიაგნოზტიკო ტესტები:

• სწრაფი სტრეპტოკოკული ტესტი

• ყელის კულტურა

• სისხლის შრატში სტრეპტოკოკის საწინააღმდეგო ანტისხეულების აღმოჩენა

 

მკურნალობა:

მიზანი:

• გართულებების თავიდან აცილება, როგორიცაა რევმატოიდული ცხელება

• ასევე შუა ყურის ანთება, სინუსიტი, პერიტონზილარული აბსცესი, კისრის ლიმფური კვანძების ანთება და პნევმონია

• ინფექციის გავრცელების შემცირება

• დაავადებიე ხანგრძლივობის შემცირება მედიკამენტები:

• სტანდარტულ მკურნალობას წარმოადგენს პენიცილინი

• განმეორებადი სტრეპტოკოკული ფარინგიტის დროს ამოქსიცილინი შეიძლება გამოვიყენოთ პენიცილინის ნაცვლად

• ინტრამუსკულარული ბენზატინ პენიცილინ G –ს გამოყენება შესაძლებელია, თუ შესაბამისი შედეგი ვერ მივიღეთ

• ერითრომიცინი გამოიყენება პენიცილინზე ალერგიულ პაციენტებში

• კლარიტრომიცინის და აზიტრომიცინის გამოყენება ასევე შესაძლებელია, თუმცა მაკროლიდებმა შესაძლოა რეზისტენტობა გამოიწვიოს.

• კლინდამიცინი გამოიყენება გახანგრძლივებული სტრეპტოკოკული ფარინგიტების და A ჯგუფის სტრეპტოკოკის ქრონიკული ფარინგეალური მტარებლობის დროს, თუ პაციენტი ალერგიულია პენიცილინზე

• ცეფალოსპორინები, მაგ.: ცეფუროქსიმი შეიძლება გამოვიყენოთ, როგორც პენიცილინის ალტერნატივა, თუმცა ისინი ბევრად ძვირფასია როგორც წესი, ანტიბიოტიკებით მკურნალობა ამცირებს სიმპტომებს. პაციენტები უნდა დავარწმუნოთ ანტიბიოტიკის ბოლომდე მიღებაში, მიუხედავად იმისა იქნება თუ არა სიმპტომები. არავითარ შემთხვევაში არ შეიძლება ტეტრაციკლინის და სულფონამიდების გამოყენება, რადგან ისინი არ მოქმედებენ A ჯგუფის სტრეპტოკოკულ ფარინგიტზე.

 

Bisno AL, Gerber MA, Gwaltney JM, et al. Practice guidelines for the diagnosis and management of group a streptococcal pharyngitis. Clin Infect Dis 2002;35:113-25 Dajani A, Taubert K, Ferrieri P, et al. Treatment of acute streptococcal pharyngitis and prevention of rheumatic fever: a statement for health professionals. Committee on Rheumatic Fever, Endocarditis and Kawasaki Disease of the Council on Cardiovascular Disease in the Young, the American Heart Association. Pediatrics 1995;96:758-64 Snow V, Mottur-Pilson C, Cooper RJ, et al. Principles of appropriate antibiotic use for acute pharyngitis in adults. Clinical Efficacy Assessment Subcommittee. Ann Intern Med 2001;134:506-8. The American Academy of Family Physicians has published the following articles: Vincent M, Celestin N, Hussain A. Pharyngitis. Am Fam Physician 2004;69:1465-70 Hahn RG, Knox LM, Forman TA. Evaluation of poststreptococcal illness. Am Fam Physician 2005;71:1949-54 Hayes CS, Williamson H Jr. Management of group A beta-hemolytic streptococcal pharyngitis. Am Fam Physician 2001;63:1557-64 McKinnon HD, Howard T. Evaluating the febrile patient with a rash. Am Fam Physician 2000;62:804-16

 

მასლა მოგვაწოდა

ბავშვთა სასწრაფო სამედიცინო დახმარება ,,პედიატრმა”